توضیحات
نقش زنگوله
ساختاری اقتباسی از بافته‌های غیرترکمنی در بافت ترکمن
نقش زنگوله یکی از ساختارهای بصری ساده، متقارن و آویزان‌محور در بافته‌های برخی نواحی ایران است.
این نقش اغلب در قالب گلیم، نمد، یا فرش‌های منطقه‌ای دیده می‌شود، اما در فهرست نقش‌های رسمی فرش ترکمن حضور ندارد.
ویژگی‌ها:
-
فرم‌های عمودی و تکراری شبیه به آویز یا زنگ
-
پایه پهن‌تر و بخش بالایی باریک‌تر
-
گاه همراه با زبانه یا خطوط موج‌دار
-
فاقد مرکز یا تقارن شعاعی
-
اغلب به‌صورت حاشیه یا نقش مکمل
🔍 واژه‌شناسی
| واژه | معنا | ریشه |
|---|---|---|
| زنگوله | آویز فلزی که با حرکت صدا ایجاد می‌کند | فارسی |
| چنگوله | تلفظ محلی در برخی مناطق عشایری | بومی‌شده |
| زنگ | صدای هشداردهنده یا موزون | کاربرد در اصطلاحات فرهنگی |
📌 نام نقش به دلیل شباهت بصری به آویز زنگوله‌ای در طراحی داده شده است. کاربرد آن در بافته‌ها بیشتر تزئینی و مکمل است.
🧭 موقعیت جغرافیایی و فرهنگی
نقش زنگوله در سنت فرشبافی ترکمن ریشه ندارد و در فهرست گؤل‌ها و نقوش قبیله‌ای ترکمن دیده نمی‌شود.
مناطق اصلی کاربرد نقش:
-
عشایر قشقایی، بختیاری، کهگیلویه
-
گلیم‌ها و نمدهای بلوچی
-
در برخی موارد، قالیچه‌های مدرن بافته‌شده در بازار گلستان یا ایلات ترک‌زبان غیرترکمن
📌 ارتباط با بافت ترکمن
-
نقش زنگوله در قالی ترکمن کلاسیک وجود نداشته
-
فرم آن با ساختار گل‌محور، تقارن‌دار و شعاعی قالی ترکمن متفاوت است
-
موارد معدودی از اجرای این فرم در قالی ترکمن، احتمالاً نتیجه‌ی اقتباس از بازار یا سفارش شهری بوده‌اند
🧵 کاربردها
-
نقش مرزی یا حاشیه‌ای
-
فرم مکمل برای ایجاد توازن بصری
-
گاهی استفاده در پر کردن فضاهای خالی در طراحی
📌 این نقش در ساختار قالی به‌صورت نقش مرکزی اجرا نمی‌شود، و در بافته‌های سنتی بیشتر نقش فرعی دارد.
نقش زنگوله، اگرچه فرم ساده و مشخصی دارد، اما در زمینهٔ بافت ترکمن نقشی اصیل یا قبیله‌ای به‌شمار نمی‌آید.
کاربرد محدود آن در برخی بافته‌های ترکمن‌زبان، ناشی از اقتباس از بازار، ترکیب با طرح‌های شهری یا استفاده از الگوهای غیرسنتی است.
🖋️ نوشته‌شده برای برند ال هالی
📍 با تأکید بر منشأ غیرترکمنی نقش، کاربرد محدود، و ساختار مرزی | elhaly.com
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.