توضیحات
نقش «سینی‌گول» در فرش ترکمن
طرحی متقارن، خالص و ماندگار که به آن «اصیل‌گول» نیز می‌گویند
در میان نقش‌های سنتی فرش ترکمن، برخی طرح‌ها نه با نمادها و معانی پیچیده، بلکه با ساختار هندسی، نظم بصری، و سادگی در فرم شناخته می‌شوند.
سینی‌گول، یکی از این نقوش بنیادین است.
او نه از یک طایفه می‌آید و نه از یک منطقه؛ طرحی‌ست شکل‌گرفته از منطق گره، هندسه، و تقارن کامل.
🔍 واژه‌شناسی «سینی‌گول»
در زبان ترکمنی، واژه‌ی سینی به ظرف گرد فلزی (مانند سینی مسی یا نقره‌ای) اطلاق می‌شود.
اما در کاربرد این نقش، «سینی‌گول» بیشتر اشاره به نقشی دارد با فرم مرکزی، تقارن چندمحوره و ساختاری متوازن که تداعی‌کننده‌ی سادگی و انسجام بصری است.
از نگاه بافندگان ترکمن، «سینی‌گول» نمادی از خلوص ساختاری در بافت فرش است—طرحی بدون تزئینات افراطی یا مفاهیم جانبی.
🧵 ساختار بصری
ویژگی‌های این نقش عبارت‌اند از:
-
فرم کلی متقارن با محورهای عمودی و افقی
-
مرکز نقش شبیه بیضی یا چهارضلعی متساوی با نظم کامل
-
نقوش شعاعی یا قلاب‌دار در اطراف مرکز
-
بدون استفاده از عناصر حیوانی، انسانی یا نمادهای آیینی
🎨 رنگ‌ها:
-
زمینه: قرمز لاکی یا شرابی (رنگ غالب ترکمنی)
-
خطوط مرزی: کرم، سفید یا مشکی
-
جزئیات: گاه با زرد، زیتونی یا آبی روشن تکمیل می‌شوند
🟢 چرا به آن «اصیل‌گول» می‌گویند؟
در عرف بافندگی ترکمن، نقشی را «اصیل» می‌دانند که دارای ویژگی‌های زیر باشد:
| معیار | معنا |
|---|---|
| فرم ساده و متقارن | بدون نمادسازی یا روایت‌محوری |
| ساختار بدون تغییر در گذر نسل‌ها | وفادار به اصول سنتی بافت |
| استفاده در طوایف مختلف | بدون تعلق منطقه‌ای یا قومی خاص |
| تقارن کامل در طراحی | جلوه‌ای از دقت زن ترکمن در بافت |
📌 از همین رو، سینی‌گول در گفتار بسیاری از بافندگان با نام «اصیل‌گول» نیز شناخته می‌شود.
🏺 کاربرد و جایگاه فرهنگی
| نوع فرش | کاربرد |
|---|---|
| قالیچه‌های آیینی | مورد استفاده در خانه‌های رسمی یا مجالس خانوادگی |
| فرش‌های جهیزیه | به‌عنوان نماد سادگی و ثبات در زندگی مشترک |
| صادرات سنتی | نماینده‌ی بافت کلاسیک ترکمن در بازارهای قدیمی منطقه |
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.