توضیحات

نقش «چوچه‌گول» در فرش ترکمن

نمادی از زایش، زندگی و تداوم نسل

در میان نقوش کهن و نمادین فرش‌های ترکمن، چوچه‌گول یا چویچه‌گول یکی از زیباترین و مفهومی‌ترین طرح‌هاست—نقشی که نه‌تنها جلوه‌ای بصری دارد، بلکه ریشه‌ای در جهان‌بینی زنان ترکمن و ارزش‌گذاری آن‌ها بر زندگی، زایش و تداوم نسل دارد. این نقش، بسته به لهجه یا منطقه، گاهی جوجه‌گول نیز خوانده می‌شود.

🔹 ریشه واژه و معنا در فرهنگ ترکمنی

در زبان ترکمنی، واژه‌ی چوچه (Çöçe) یا چویچه (Çöyçe) به معنای جوجه یا نوزاد پرنده است.
اما در فرهنگ فرش ترکمن، این واژه صرفاً به شکل تصویری از جوجه اشاره ندارد، بلکه به‌صورت نمادین و هندسی برای بیان مفاهیم تولد، زندگی نو و برکت نسل به کار می‌رود.

واژه‌ی “گول” (Göl / Gül) نیز در زبان قالیبافی ترکمن، به معنی نقش هندسی تکرارشونده است.
بنابراین:

چوچه‌گول = نقشی نمادین از تولد و تداوم حیات، با ساختار تکرارشونده در بستر فرش.

🟦 جایگاه در بافت و کاربرد فرهنگی

این نقش اغلب در فرش‌هایی بافته می‌شده که برای مناسبت‌های مرتبط با تولد فرزند، بارداری، یا آرزوی سلامت نسل آینده بوده‌اند.
در ایل‌های یموت و آرساری، چوچه‌گول اغلب در فرش‌های خانه‌ی عروس، جهیزیه یا فرزند اول دیده می‌شود.

در بسیاری از مناطق، زنان ترکمن در زمان بارداری یا بعد از تولد نوزاد، بافت این نقش را نوعی نیایش تصویری برای برکت و محافظت از کودک می‌دانستند.

🧵 ویژگی‌های بصری و فرم هندسی

• ساختار لوزی‌شکل یا بیضی مرکزی دارد

• دارای خطوط شعاعی، زاویه‌دار یا قلابی در اطراف

• برخی اجزای تکرارشونده، نماد بال، پا، یا حرکت هستند

• معمولاً در چینش متقارن، به‌صورت چند ردیف روی زمینه تکرار می‌شود

🎨 رنگ‌های معمول:

• زرد طلایی (تولد، نور)

• سفید یا کرم (پاکی و نیت خیر)

• قرمز مایل به قهوه‌ای (ریشه، زمین)

• گاهی سبز (نشانه‌ی برکت)

🌱 نمادشناسی چوچه‌گول